Нарны аймгийн талаар таны мэдэхгүй 20 баримт

Хүмүүс өөрсдийн амьдарч буй дэлхий ертөнцийн талаар таниж мэдэхэд төдийлөн цаг гаргадаггүй бөгөөд орчлон ертөнц нь бидний төсөөлж буйгаас ч илүү гайхамшигтай, өргөн уудам, бахадмаар юм. Нарны аймгийн нэрийг дэс дараалуулан мэдэхээс өөр олон сонирхолтой зүйлс байх ба магадгүй таны мэддэг эсвэл мэддэггүй галактикын талаарх цөөн хэдэн баримтыг энд дурдъя. Харин та орчлон ертөнц таны төсөөлж буйгаас хязгааргүй том бөгөөд зөвхөн таныг хүрээлэн байдаггүй гэдгийг санаарай.

1. Дэлхийн ван – Удаан хөдөлгөөнтэй гариг

Дэлхийн ван гариг нарыг бүтэн тойроход 248 жил зарцуулдаг. Хиймэл дагуул энэхүү гаригийг илрүүлэн Дэлхийн ван гэж нэрлэх үед нарны аймгийг бүтэн тойрч амжаагүй байсан аж.

2. Хамгийн халуун нь

Нартай хамгийн ойр байдаг тул Буд гаригийг хамгийн халуун температуртай гариг гэдгийг хүн бүр мэднэ. Тэгвэл Буд гаригт агаар мандал байхгүй тул халууныг шингээдэггүй байна. Харин Сугар гариг маш зузаан агаар мандалтай учраас дулааныг хурдан шингээж авдаг ба гадаргуу дахь температурын дундаж нь 461ºC байдаг.

3. Үүнээс өөр өндөр уул үгүй

Нарны аймгийн хамгийн өндөр уулыг Эверест гэдэгтэй хүмүүс санал нийлдэг ч энэ нь үгүй аж. Ангараг гариг дээрх Олимп уул хамгийн өндөр нь бөгөөд 21 км-ийн өндөртэй, 600 км-ийн өргөнтэй унтарсан галт уул юм. Эверест уулаас 3 дахин өндөр аж.

4. Хамгийн том нь бас жижиг нь

Бархасбадь гариг нь манай нарны аймгийн хамгийн том гариг боловч энэ гариг дээрх бүх зүйл том гэсэн үг биш юм. Хамгийн том хэмжээг нь эс тооцвол энэ гариг дээр хамгийн богино өдөр болдог. 9 цаг 55 минутад тэнхлэгээ бүтэн нэг эргэдэг байна.

5. Тоймгүй их сар

Бүх гаригуудын дотроос Санчир гариг маш олон сар, саран төвлөрөлтэй ба 150 дагуултайгийн ихэнх нь мөсөн газар аж. Хамгийн том дагуул нь Титан болон Риа болно.

6. Нүд сохром хурц гэрэл

Нарны гэрэл нь эх дэлхийд тусахад 8 минут зарцуулдаг. Тэгвэл од үзэгдэж эхлэхэд нарны гэрэлд биесээ үдэх 8 минут бидэнд байдаг байх нь.

7. Pink Floyd-ын хэлсэн худлаа байж

Таны дуртай рок хамтлаг юу ч гэж хэлж болох ч саранд харанхуй хэсэг гэж байдаггүй. Учир нь эх дэлхийн хүмүүс сарыг зөвхөн нэг талаас нь хардаг боловч чухамдаа сар дэлхий хоёр нь бие биенээ тойрон эргэж байдаг.

8. Хамгийн том сартай нь

Бархасбадь гаригийн сар болох Ганимед нь манай нарны аймгийн хамгийн том сар. Гариг эрхэстэй харьцуулбал маш том биет бөгөөд Буд гаригаас ч том аж.

9. Юунаас ч илүү хүнд

Нар бол маш том биет бөгөөд хүмүүс хэр хэмжээний том гэдгийг төдийлөн барагцаалдаггүй. Бүх гариг эрхэс, сар, солир, сүүлт од зэргийг үл харгалзан нарны жин нь бүх нарны аймгийн 99.8%-ийг эзэлдэг байна. (Үлдсэн 2%-ийн ихэнхийг Бархасбадь гариг эзэлдэг байна.)

10. Таван одой гариг

Дэлхийн ван гаригийн тухай саяхны судалгаагаар манай нарны аймагт 5 одой гариг байдгийг тогтоосон байна. Дэлхийн ван гаригаас гадна Эрис, Церера, Хауми, Макамаке гэсэн гаригуудыг нэрлэж байна.

11. Хамгийн хачирхалтай нь

Сугар гариг нь бүх талаараа их онцгой гариг бөгөөд бусад гаригаас нэгэн гойд онцгой зүйл байдаг. Нарны аймгийн бусад гариг нь цагийн зүүний дагуу эргэдэг бол Ромын хайр дурлал, гоо үзэсгэлэнгийн бурханы нэрээр нэрлэгдсэн энэхүү үзэсгэлэнт гариг нь нар буруу эргэдэг байна.

12. Хачирхалтай хэвээр

Сугар гаригийг хар хонь мэт онцгой байлгадаг нэг зүйл нь жил болон өдрийн тоолол. Сугар гаригийн өдөр нь мөнхүү гаригийн жилээс урт байдаг байна. Өдөр нь эх дэлхийн 243 өдөртэй тэнцдэг бол жил нь эх дэлхийн 225 өдөртэй тэнцдэг. Хөрш Буд гаригтай ижил саргүй гариг юм.

13. Хөндлөн үзэгдэл

Бүх гариг тэнхлэгээрээ эргэдэг ч градусын хувьд ялимгүй өөр өөр байдаг. Харин Тэнгэрийн ван гариг нь энэ үзүүлэлтээрээ бусдаасаа өөр бөгөөд 98 градусын налуу эргэдэг байна. Энэ нь бусад гариг шиг тэнхлэгээрээ бус хажуугараа эргэдэг гэсэн үг юм.

14. Сэлгүүцэгч гариг

Санчир гариг нь нарны аймгийн бусад гариг шиг нягтралтай биш бөгөөд гаригийн нягт нь усны нягтаас ч бага аж. Хэрвээ тэнд далай байсан бол дэгдээд явчих байсан байх.

15. Этгээд хэлбэр дүрстэй гариг

Ихэнх хүмүүс дэлхийг бөөрөнхий гэж боддог боловч тийм биш аж. Манай гариг зуйвандуу бөмбөлөг хэлбэртэй ба дээр, доороосоо шахагдаж, хоёр талдаа түнтийсэн хэлбэртэй харагддаг байна.

16. Амьдрал бий юу

Ангараг гариг дээр амьдрах боломжтой гэж сонсож байсан байх. Гэвч манай нарны аймагт амьдрах боломжит гариг нь ганц Ангараг гариг биш юм. Эрдэмтдийн судалснаар Бархасбадь гаригийн Европа саран дээр зузаан давхарга бүхий мөс байсан ба үүний доор далай байх магадлалтай гэж үздэг. Хэрвээ үнэн байвал амьд амьтад байх магадлалтай юм.

17. Алмаз бол охидын дотны найз

Дэлхийд усаар бороо ордог бол Сугар гаригт хүчлээр бороо ордог. Тэгвэл хийгээр баялаг Тэнгэрийн ван, Далайн ван гаригуудад яадаг бол? Маш олон шинжлэх ухааны мэдээнээс харж байхад эдгээр гаригийн нүүрстөрөгчийн концентраци нь өндөр тул Тэнгэрийн ван, Далайн ван гаригт алмазаар бороо ордог байх нь.

18. Пизза шиг сар

Бархасбадь гаригийн Ло сарны гадаад байдал нь их сонирхолтой, байгаль нь хувьсан өөрчлөгдөж байдаг тул одон орон, астрономич нарын сонирхлыг үргэлж татдаг байна. Бяслагтай пизза шиг харагдах энэхүү сар нь манай нарны аймаг дахь хамгийн их идэвхитэй галт уулархаг биет төдийгүй маш их хүхэр ялгаруулдаг (огторгуйн хамгийн үмхий үнэртэй газар) байна.

19. Солир ч бас чухал

Олон сая чулуу нэгдэж солирын бөөгнөрлийг үүсгэдэг ба гаригуудыг дотоод болон гадаад хэсэгт хуваадаг. Ихэнх нь жижиг чулуу байх боловч Ида 243 шиг өөрийн гэсэн сартай том солир ч бас огторгуйд бий.

20. Орчлон ертөнц бол маш том, агуугаас агуу

Бид бүгдээрээ орчлон ертөнцийг хязгааргүй том гэж мэддэг боловч тодорхой нэгэн жишээн дээр зүйрлүүлж үзье. Хэрвээ нарыг бидний биен дэх цагаан бөөм гэж үзвэл манай галактикийн хэмжээ АНУ улсын газар нутагтай тэнцэхүйц том аж.

588

Гайхмаар

114

Гоё

69

Тэнэглэл

41

Бахархмаар

41

Хөөрхөн

22

Буруу

17

Харамсалтай

17

Ха Ха

Баярлалаа!