Дэлхий ертөнц болон гэрлийн тухай 20 баримт

Гэрэл… Энэ үг бол амьдрал гэсэнтэй ялгаагүй үг. Гэрэл үгүй бол өнөөдөр бидний эргэн тойронд байгаа бүх зүйлс тэр ч бүү хэл бид ч өөрсдөө үгүй байх бизээ. НҮБ 2015 оныг Олон улсын гэрэл болон гэрэл дээр суурилсан технологийн жил болгон зарласан. Ийнхүү зарласнаараа гэрэл болон гэрлийн технологи нь хүн төрөлхтний амьдрал, ирээдүй, нийгмийн хөгжилд ямар чухал болохыг онцлон тодруулж байгаа хэрэг аж.

Дээрх бүхнийг дурдсаны учир нь энд гэрэл болон дэлхий ертөнцийн тухай сонин содон баримтуудыг дэлгэж байгаа явдал юм.

1. Нарны гэрэл. Нарыг задгай сансраас харахад манай дэлхийн агаар мандалд гэрэл нь сарнидагтай адил биш болохоор цагаан өнгөтэй харагддаг. Сугар гаригийн агаар мандал маш зузаан учир тэндээс нар харагдахгүй.

2. Бодисын солилцооны нөлөөгөөр хүний бие гэрэлтдэг боловч энэ нь энгийн нүдээр харж чадах гэрэлнээс 1000 дахин бүдэг учир харагддаггүй.

3. Нарны гэрэл далайн гүн рүү 80 орчим метр нэвт тусдаг. Хэрвээ та далайн ёроол руу 2000 метр хүртэл шумбах юм бол тэнд байгаа гэрэлтдэг биеэрээ олзоо урхиддаг гэрэлтэж харагддаг бодгалиудыг харах болно.

4. Ургамал нь фотосинтезээр бусад өнгүүдийг шингээж, ногоон өнгийг ойлгодог болохоор ногоон өнгөтэй байдаг. Хэрвээ та ургамлаа ногоон гэрлэн доор тавих юм бол ургамал үхэх болно.

5. Умард болон өмнөд туйлын туяа нарны хурц гэрлийн ‘салхи’ дэлхийн агаар мандлын хэсгүүдтэй харилцан үйлчилснээр үүсдэг. Эскимосчуудын домогт өгүүлснээр туйлын туяаг далайн морин толгойтой үхэгсдийн сүнс хөл бөмбөг тоглож байгаа хэрэг гэдэг байна.

6. Нар ганцхан секундэд дэлхийг бүхэлд нь хэдэн сая жилийн туршид хангах хэмжээний энерги ялгаруулдаг.

7. Калифорний гал сөнөөх газарт зууны чийдэн хэмээн нэрлэгдсэн чийдэн байдаг ба 1901 оноос хойш асаж байгаа ажээ.

8. Хүмүүсийн 18-35 хувь нь нар руу харахаараа найтаадаг ба үүний шалтгааны хэн ч тайлбарлаж чадахгүй байна.

9. Давхар солонго нь усны дусал бүрд гэрэл хоёр дахин ойсноор үүсдэг ба гадна талын солонгын өнгө эсрэг байдаг.

10. Зарим амьтад бидний харж чадахгүй байгаа гэрлийг хардаг. Жишээ нь зөгий хэт ягаан туяаг хардаг бол хоржигнуурт могой хэт улаан туяаг харж чаддаг.

11. 1879 онд Ниагарагийн хүрхрээг анх цахилгаан ашиглан гэрэлтүүлсэн ба тухайн үеийн уг гэрэлтүүлэг 32,000 лаатай тэнцэхүйц хэмжээний байжээ. Одоо энэхүү хүрхрээний арын гэрэлтүүлэг 250 сая лаатай тэнцдэг.

12. Гэрэл янз бүрийн материалыг нэвтлэхдээ гэрэлтэх чадвар нь буурч хугардаг. Тиймээс линз нь цацрагуудыг нэг цэгт бөөгнүүлснээр гал гардаг.

13. Гэрэл бол хөдөлгөөн. Тиймээс эрдэмтэд алс холын сансрын аялалд үүнийг ашиглах арга замуудыг судалж байгаа.

14. Мэлхийний нүд гэрэлд маш мэдрэмтгий. Сингапурын эрдэмтэд энэ шинж чанарыг ашиглан өндөр нарийвчлалтай фотон илрүүлэгч бүтээхээр ажиллаж байна.

15. Бидний нүдэнд харагддаг үзэгдэх гэрэл нь цахилгаан соронзон спектрийн ердөө ганцхан хэсэг нь. Тиймээс ч ЛЕД гэрэл нь эдийн засгийн хувьд ач холбогдолтой юм. Улайсдаг чийдэнгүүдтэй адилгүй нь ЛЕД чийдэн нь зөвхөн үзэгдэх гэрэл гаргадаг.

16. Гэрэлт цохнууд нь 100 хувийн үр ашигтай химийн харилцан үйлдлээр гэрэл гаргадаг. Эрдэмтэд илүү ашигтай ЛЕД гэрэл бүтээхийн тулд дуураймал гэрэлт цохон дээр төвлөрөн ажиллаж байгаа.

17. Бидний нүд гэрлийг хэрхэн хүлээн авдгийг тодруулахын тулд Исаак Ньютон нүдний ухархайд зүү хатгасан. Тэрээр гэрлийн үүсвэр гаднаас эсвэл дотроос ирж байгаагийн алин болохыг тогтоох гэж оролдсон нь энэ аж. /Хариулт: Тодорхой давтамжинд нүдэн дэх зүү харилцан үйлчилж байснаар хоёр таамаг хоёулаа зөв юм./

18. Хэрвээ нар гэнэт үгүй болвол 8 минут 17 секундын хугацаанд хэн ч юу болсныг анзаарахгүй. Учир нь нарны гэрэл дээрх хугацааг туулсны эцэст дэлхий дээр ирдэг байна. Гэхдээ санаа зоволтгүй, наранд дахин 5 тэрбум жилийн нас бий.

19. Нэрнээсээ огт эсрэгээр хар нүх нь үнэндээ ертөнцийн хамгийн тод обьект юм.

20. Агаар мандал дахь усан дуслууд гэрэлтэй тулгарч, гэрэл усан дуслуудыг нэвтлэхдээ хугарч, усан дусал дотор ойгоод дахин хугарснаар солонго үүсдэг.

13

Гайхмаар

6

Гоё

5

Бахархмаар

3

Хөөрхөн

2

Ха Ха

1

Тэнэглэл

0

Харамсалтай

0

Буруу

Баярлалаа!