Хүн төрөлхтний түүхэнд маш олон улс гүрэн оршин тогтнож ирсэн бөгөөд тэдгээрийн дундаас дэлхийн түүхэн дэх хамгийн агуу 10 эзэнт гүрний тухай товч мэдээлэл болон газар нутгийн байдлыг харуулсан фото зургийг та бүхний мэдлэгийн санд нэмэрлэхээр оруулж байна. Энэ агуу гүрнүүдийн жагсаалтанд багтсан улс гүрнүүдийг газар нутгийн хэмжээ, хүн ам, эдийн засаг, оршин тогтносон цаг хугацаа болон бусад хүчин зүйлсээр эрэмбэлэн жагсаасан байгаа ба тасралтгүй үргэлжлэх цаг хугацааны үргэлжлэлд оршин байсан хамгийн агуу, хамгийн хүчирхэг эдгээр 10 эзэнт гүрний дунд та бидний өвөг дээдсийн үүсгэн байгуулсан Монголын эзэнт гүрэн гарцаагүй бичигдэж байгаа нь мөнх тэнгэрээс заяатай төрсөн Монгол хүн бүрийн сэтгэлийн галыг бадраах ажээ. Ингээд хүн төрөлхтний түүхэн дэх хамгийн хүчирхэг эзэнт гүрнүүдтэй танилцацгаая.
10. Аккадын эзэнт гүрэн (МЭӨ 2300-2200 он)
- Аккадын эзэнт гүрэн нь дэлхий дээрх хамгийн анхны эзэнт гүрэн байжээ.
- Аккадын эзэнт гүрэн нь 0.8 сая км.кв газар нутгийг эзлэн оршиж байжээ. (МЭӨ 2250 он)
9. Персийн эзэнт гүрэн (МЭӨ 550-330 он)
- Дэлхийн эртний түүхэн дэх хамгийн том эзэнт гүрэн байсан Персийн эзэнт гүрэн хэмжээлшгүй хүч чадлынхаа хүчээр ойролцоогоор 8 сая км.кв газар нутгийн эзлэн оршиж байжээ.
- Персийн эзэнт гүрнийг үүсгэн байгуулагч агуу Cyrus хаан нь тухайн цаг үед төвлөрсөн засгийн газар болон засаг захиргааг ажиллуулж байснаараа түүхэнд тэмдэглэгдэн үлдсэн юм.
8. Ромын эзэнт гүрэн (МЭӨ 27-МЭ 476/1453)
- Ромын эзэнт гүрэн нь засаглалын автократ хэлбэр бүхий Европ, Газар дундын тэнгисийн эргэн тойронд асар том нутаг дэвсгэр эзлэн оршиж байсан юм.
- Нутаг дэвсгэрийн тэлэлтийн оргил үедээ 6,5 сая орчим км.кв газар нутгийг эзлэн оршиж байсан ба энэхүү өргөн уудам нутаг дэвсгэрийг удаан хугацаанд харьяалж байсан учир дэлхийн улс орнуудын хэл, шашин, архитектур, философи, хууль засаглалд нөлөөлсөн нөлөөлөл нь өнөөг хүртэл хадгалагдсаар ирсэн байна.
7. Umayyad Caliphate (661-750)
- Исламын шашныг үндэслэгч Muhammad-ыг нас барсны дараагаар оршин тогтнож байсан Арабын дөрвөн том халифат буюу вант улсын хоёр дахь нь болох Umayyad Caliphate нь хамгийн шилдэг засаг захиргаатай улс байжээ. Тус улсын засаг захиргаа нь зургаан хороонд хуваагдаж байсан ба үүнд орлогын, харилцаа холбооны, тамга тэмдгийн, шуудангийн, хууль зүйн, цэргийн гэсэн хороод багтаж байв.
- Газар нутгийн хувьд 7 сая км.кв газар нутгийг эзлэн оршиж байжээ.
- Орчин үеийн арабын үндэсний үзэл нь Umayyad-ын үеийг арабын алтан үеийн нэг хэсэг гэж үздэг байна.
6. Чин гүрэн (1890-1912)
- Чин гүрний ноёрхлын үе нь хятадын соёлтой маш их холбоотой. Хэдийгээр нүүдэлчин ард түмэн боловч анхны жилүүдээсээ эхлэн хятаджиж эхэлсэн энэ улс 1644 оноос 1911 оныг хүртэл Монгол, Хятад улсыг захирч байсан түүхтэй.
- Манж Чин улс 18-р зуунд хөгжлийнхөө оргил үед хүрсэн бөгөөд энэ үеэр газар нутаг болон хүн амынх нь тоо өссөн байна.
- 1790 онд тус эзэнт гүрний газар нутаг 14.7 сая км.кв-д хүрсэн байна.
- 20-р зууны эхээр Манжийн эзэнт гүрэнд ард олныг хамарсан үймээн бослого дэгдэж, энэ нь тасралтгүй өссөөр 1912 онд Манж Чин гүрэн задран унасан байна.
5. Оросын эзэнт гүрэн (1721-1917)
- Оросын эзэнт улс нь 1721-ээс 1917 оны Оросын хувьсгалыг хүртэл оршин тогтнож байсан бөгөөд англи, францын хаадтай тохиролцон европ тивийг хуваан эзэмшиж байсан томоохон гүрэн улс байсан байна.
- 19-р зууны эхэн үед Оросын эзэнт гүрэн нь дэлхийн хамгийн том улс байсан ба 1916 онд 21 сая гаруй км.кв газар нутгийг эзлэн оршдог байжээ.
4. Монголын эзэнт гүрэн (1206-1368)
- Монголын эзэнт гүрэн нь түүхэн дэх хамгийн том улс гүрэн болох Британийн эзэнт гүрний дараа буюу хоёрт ордог байна. Гэвч энэ баримтанд дагаж орсон болон хараат улс орон, овог аймгуудын газар нутгийг оруулаагүй ажээ.
- Монголын эзэнт гүрэн нь хамгийн хүчирхэг үедээ 40 гаруй сая км.кв газар нутгийг эзлэн оршиж байжээ.
- 1206 онд Чингис хаан анхлан байгуулсан бөгөөд алтан үедээ Номхон далайн эргээс Хар тэнгис, Дунай мөрний сав газар, өмнөд этгээдэд Зүүн өмнөд Азийн болон далайн арлуудын хараат буюу вассал орнууд, хойд зүгт Хойд мөсөн далай Енисей мөрний сав газрын дагаж орсон овог аймгуудын эзэмшлийг хамруулсан өргөн уудам газар нутгийг эзэмшиж байлаа.
- Ази, Европын олон арван хот улсуудыг сөнөөж хэдэн арван сая хүнийг өөрсдийн эрхшээлдээ оруулсан авч Монголчуудын цэргийн тоо нь 250000-аас хэтэрч байсангүй. Чингис хаан төв Ази, одоогийн Монгол улсын газар нутаг дахь олон арван тархай бутархай нүүдэлчин аймгуудыг нэгтгэж, Зүрчидийн Алтан улс, Тангуд улс, Хорезмын эзэнт улсыг байлдан дагуулснаар их гүрний үүсэл хөгжил эхэлжээ.
3. Могулын эзэнт гүрэн (1526-1858)
- Энэхүү эзэнт гүрэн нь бусад мужуудтайгаа холбоо бүхий хүчтэй засаг захиргаатай байснаараа түүхэнд тэмдэглэгдэн үлдсэн юм.
- Могул гүрний үеийн бүхий л чухал хөшөө дурсгалын цогцолборууд нь энэтхэгийн салбар тив дэх персийн соёлын нөлөөний тэлэлтийг харуулахаас гадна энэхүү соёлын нөлөөлөл дан ганц барилга архитектур төдийгүй уран зохиол, урлагт ч шингэсэн байна. Могулын эзэнт гүрний үеийн хамгийн том дурсгал нь ЮНЕСКО-гийн дэлхийн өв газар гэсэн ангилалд бүртгэлтэй алдарт Таж Махал юм.
- Могулын эзэнт гүрний үед энэтхэгийн эдийн засаг хөгжин дэвжиж, туйлын баян чинээлэг байсан бөгөөд замын систем, мөнгөн тэмдэгт, үйлдвэрлэл худалдаагаараа дэлхий дахинаа тэргүүлдэг байв.
- Могулын эзэнт гүрэн нь 3,2 сая км.кв газар нутгийг эзлэн оршиж байжээ.
2. Британий эзэнт гүрэн
- Британий эзэнт гүрэн нь 33.7 сая км.кв газар нутгийг эзлэн оршиж байжээ. (1922)
- Британий эзэнт гүрэн нь хамгийн олон хүн амтай эзэнт улс байжээ.
- Британи гүрэн нь 1945 онд дотоодын нийт бүтээгдэхүүний хэмжээгээр АНУ-ын дараагаар буюу хоёрт орж байв.
- Тус улсын дотоодын нийт бүтээгдэхүүн 1870 онд дэлхийн дотоодын нийт бүтээгдэхүүний 35.9 хувийг эзэлж байжээ.
- Бүх цаг үеийн хамгийн том цэрэг армитай байсан байна.
- Энэ улсын алтан үе нь хатан хаан Викториягийн үе бөгөөд 20-р зууны дундуур тус эзэнт улсын задрал болжээ.
1. Османы эзэнт гүрэн (1299-1923)
- Османы эзэнт гүрэн нь хамгийн урт хугацаанд буюу 7 зууны туршид оршин тогтнож ирсэн улс юм.
- Олон үндэстэн бүхий олон шашинтай Османы эзэнт гүрнийг тухайн үед Туркийн эзэнт гүрэн, Турк улс хэмээн нэрийдэж байжээ.
- Османы эзэнт гүрэн нь шашны үзэл сурталд энэрэнгүй ханддаг байсан ба христос болон иудейн шашныг дэмждэг байсан байна.
- Османы эзэнт гүрэн нь асар том гүрэн байсан учир шашин болон соёлын янз бүрийн нөлөөллүүд харагддаг байсан ба уран барилга, хоол, хөгжим, зугаа цэнгэл гэхчилэн бүхий л салбарт газар нутгаасаа хамааран янз бүрийн соёлын урсгал харагддаг байжээ.
- Худалдааны төвүүд болон замуудын хөгжил, газар тариалангийн салбар, олон улсын худалдаагаар дэлхийд ноёрхож байсан учир тус улсын эдийн засгийн үндсэн хэсгийг дээрх нэр дурдсан салбарууд бүрдүүлж байжээ.
- Османы эзэнт гүрэн нь өрнө болон дорнын төв цэгт долоон зууны туршид ноёрхжээ.
ntulga6
2011/02/18 at 22:53
mongol!!!
bulgaa_zip
2011/02/18 at 18:58
air air xexe mongolooroo baharhaj bn ntr [url=www.ZIP.miniih.com]MY web nd dar[/url]
OnSKy
2011/02/18 at 19:01
Manai Mongol uug ni 1t yum bgashd
Зочин
2011/02/18 at 19:08
;-) yu yariad bgan ve ter ching guren chine hudlaa shuu yaana. ter osmanii ezent guren chine harsaar btal mongoloos tom bna uu!!! tegej yarival HUNNU guren gej bdiishuu bas persia ntr haichsiin naadah chine hudlaa bnadaa!!!!!!!
lorenzo
2011/02/18 at 19:19
[quote];-) yu yariad bgan ve ter ching guren chine hudlaa shuu yaana. ter osmanii ezent guren chine harsaar btal mongoloos tom bna uu!!! tegej yarival HUNNU guren gej bdiishuu bas persia ntr haichsiin naadah chine hudlaa bnadaa!!!!!!![/quote]
ТАМИНЬ, ЭХЛЭЭД МЭДЭЭНИЙХЭЭ ТАЙЛБАРЫГ УНШААД ДАРАА НЬ СЭТГЭГДЛЭЭ БИЧИХИЙГ ХYСЧ БАЙНА. ЗӨВХӨН ЭЗЭНТ ГYРНИЙ ГАЗАР НУТГИЙН ХЭМЖЭЭГЭЭР ЖАГСААЛТЫГ ГАРГААГYЙГ АНЗААРНА УУ.
ЭЗЭЛСЭН ГАЗАР НУТГИЙН ХЭМЖЭЭНИЙ МЭДЭЭЛЛИЙГ ХYСЧ БАЙВАЛ ЭНДЭЭС АВЧ БОЛНО: http://en.wikipedia.org/wiki/List_of_largest_empires
[ Зассан: lorenzo , өдөр 2011/2/18 20:36 ]
InprezA
2011/02/18 at 19:49
ene thdee ungursun ve shүүdee
manaihan het ungursun vedee amidraad heregui baih gej bi bodnom
J4GaaLzGaNA
2011/02/18 at 20:14
bid ene ih aguu uvug deedseeree baharhaj yvah yostoi !
Зочин
2011/02/18 at 20:21
Монголоо өмөөрөхдөө сэлэмний ир шиг хурц бай
Монголоо өрөвдөхдөө сэтгэл зүрхнээсээ хайлж бай
Түүхийг чинь гутааж байвал түүнийг чи мохоож бай
Түмнийг чинь зовоож байвал тэднийг чи номхотгож бай
үүнийг үргэлж сана бас ИХ МОНГОЛ улс хамгийн агуу хүчирхэг гүрэн байсан чи харин улиг болсон мэдээ оруулаад яахав гэж бодсон юм шиг байна гэхдээ ядаж өөрсдийн нэгэнт бичигдээд ХҮН ТӨРӨЛХТӨН хүлээн зөвшөөрчихсөн түүхийг бүү гуйвуул, мэдээгээ засаарай АНДАА эсвэл эх сурвалжаа бич
chibi_gaara
2011/02/18 at 20:44
eeeee chaavaas 4d
DpRO
2011/02/18 at 20:45
[url=http://mungoloh.miniih.com/]ЭНЭ дээр ДАРААрай.[/url] монгол улсаараа бахархаж байна шүү
Зочин
2011/02/18 at 20:53
Delhii deer mash olon uls gurnuud bsan. ter olon uls gurnii dund Mongol uls hamgiin aguu gesen dotor ni bagtaj bna gedeg chine uneheer gaihaltai hereg bish gejuu. Mash olon jiliin umnu bsan uls ornuudaas odoo suuder ni ch bhgui boltloo archigdsan ulsuud ch olon bgaa. Jishee ni manj chin uls bna shde
bathishi_g
2011/02/18 at 20:55
MONGOLOOOOOROOOOO BAHARHAJ BN
1 DUGEER BAIRAND OROH YSTO
Donjman
2011/02/18 at 21:12
hvchirheg bsoon, odoo vzүүleltүүdere heded oroh boldoo hehe
skimon_mn
2011/02/18 at 21:19
tnx
love666
2011/02/18 at 21:28
hehe bas l soninshd :-)
Ganaa-GG
2011/02/18 at 21:34
xaxa ene aguu gej bainashdee kk hamgiin tom gesen bol mongol bna lee ali deer ued harchihson. kk iltgel tawij baisan xaa.
ononbaatar
2011/02/18 at 21:51
:-P :-P :-P :-P
Зочин
2011/02/18 at 23:52
Vnexeer baxarxmaar yumaa. Chingis xaandaa gvnee talarxii, Vnexeer xelex ch vg alga. Gaixamshig. Baxarxax setgel aimar turj bna. :41: :41: :41: :136: :136: :136: :134: :134: :134: :162: :162: :162: :229: :229: :229: :228: :228: :228:
pilguun
2011/02/19 at 09:02
mongol tsusaaaaa hadgalan shuu zaluusaa bidnii tsusaar burhadiin tsus guij bgaa bid dahin delhiig oorsdiin bolgoh udur irjil taaraa
turuu_designer
2011/02/19 at 09:42
[marqv][color=0000FF][font=Impact][size=xx-large]Mongol uls mandan badrag[/size][/font][/color][/marqv]
tmra
2011/02/19 at 10:17
lord ntr odoo medeegee unshjiildaa muus suga chin :P
ugedei_0106
2011/02/19 at 11:57
Bas l bsan bgaa shv
Munez
2011/02/19 at 12:32
hamgiin tom gazar ezelsen n mongol bna,turk ntr iig chin tsagt n tuveej yavsi shde :-x :-x :-x
gamez
2011/02/19 at 12:39
YEEEEE GO MONGOL(ia)!
ben_jr
2011/02/19 at 13:15
[size=medium][b]Chingisiin MONGOL iluu iluu.[/b][/size]
Зочин
2011/02/19 at 17:00
Sda nd h chine hudlaa Mongol Empire chin 2-t ordog Wiki pedia dr tgtsen blee orood uzdee Mongol yu gj 4-t bh ym Delhiin talshdeeeeeeeeeeeeeeeeee
Зочин
2011/02/19 at 17:34
OROSIIN EZENT GURNIIG TOMSGOJ OGSON HUMUUS BOL MONGOL OVOG AIMAG TORGUUD NAR YUM OROSIIN TOLOO OTMAN TURKIIG TSUSTAI N HOLIJ OROSIIN TOLOO MORI NOHOI MET TEMTSSEN MONGOL UGSAANII HUMUUS YUM TERNEES ENE MUU OMHI OROSUUD OTMAN TURKUUDED GUSUULAH BSIN.
Зочин
2011/02/19 at 17:38
XOPOM.COM IIN NEG TENEG YUM N SETGEGDEL YUMUU HAASHAIN SHINE SETGEGDEL N UUL N HUUDSIIN EHENDEE BAIMAAR YUM TEGSEN CHIN TUUR ARD BHIN JOOHON LOGICOOR BODOJ UZEED YAAVAL HUMUUST SETGEGDEL UNSHHAD AMAR BHIG BODOLTSOH HEREGTEISHD
jerry04
2011/02/21 at 10:07
saihan tuuhtei uls shuu mongol. odoo bgaa bdal n yu veee? nutagtaa gadnii ulsuudad deerelhuuleed l bdag boljdee hoorhii. neg l ih uur omgoos uur yum algadaa 8-)
Зочин
2011/02/27 at 22:42
[size=large]hooe malaa wikipedia dr anhan shatnii angli helnii medlegtei hun tuhain medeellig zasaj boldog shd blah blah gj bichsen ch bolno chi ih mundag yum meddiin bnahsd adminaa aaaamaaraa lag yumaa wikipediagaa bogsondoo chiheed sansart nis lalaraa[/size]
Зочин
2011/05/04 at 15:34
эх орон монгол минь хайртай
maxi06102
2011/07/26 at 15:44
ГОЛ НЬ БАГААР АЖИЛЛАХ Л ДАА. ОДОО ТҮҮХЭЭР АМЬДРАХ ЦАГ БИШ Л ДЭЭ. ЭНҮҮГЭЭР ЭРДХЭЭ БОЛЬМООР ЮМ. БИ АМЕРКИ ШИГ ХӨГЖИЛТЭЙ БОЛСОН ЦАГТ ЁСТОЙ НЭГ БАХДАМ ЯРЬНАДАА. ОДОО ТЭГЭЖ ЯРЬХААС ИЧНЭМ. ХИЙЖ ГИЙГҮҮЛСЭН ЮМГҮЙ БАЙЖ. МОНГОЛЧУУД ГАДААДЫНХАНААС АЖААД БАЙХАД ӨӨР Л ДӨӨ. НЭГДВЭЛ МАШ ХҮЧТЭЙ БОЛОХ БАЙХ ГЭЖ БОДДЫН. ЯГ БАРСА ШИГ. КККККККК
Зочин
2011/11/20 at 01:00
uneheer gaihaltai odoo anhnii gurnuud gazar nutag hun am aisniig n hiijih
ymar aj ahuitai b
Зочин
2012/01/16 at 13:11
mmm iimerhuun zuil nijej busdad medeelel ogj bgaad tnx
RUBY_gem
2012/01/23 at 16:15
bolj bnaa
Зочин
2012/03/20 at 09:19
hamgiin ih gazriig ezelsen ni manai mongol oron yum shuu
Зочин
2012/03/20 at 09:24
hi mongolchuud aa
javascript:justReturn()javascript:justReturn()
Зочин
2012/03/20 at 09:27
hi mongol chuudaa javascript:justReturn()javascript:justReturn()javascript:justReturn()
Зочин
2012/05/30 at 21:29
ene shal xudlaa shdeee mongol 1t bdag bezdee tuuhiig *** guivuulaacheee
britani yu ve
Зочин
2015/01/05 at 15:05
TWHEE MDHKUE BJ MONGOLIA EMPIRE 1 BX ESTOI DARAANA TER ANGLI NTR MUU L BN DA
mURUN 9m CLASSS
2015/01/05 at 15:07
TWHEE MDHKUE BJ MONGOLIA EMPIRE 1 BX ESTOI DARAANA TER ANGLI NTR MUU L BN DA
Roma Empire
2015/01/27 at 14:49
Lalruudaa na aldaagaaa xaraache t1 sda nuud we
10б анги
2015/03/11 at 16:52
Сэтгэгдэл *би монголдоо хайртай
manj
2016/08/18 at 19:30
manj chin guren zurgaad orsn bna manjuud tvvhend 3 uls baiguulsan anhnix altan uls ym.
uher mongol
2016/08/18 at 21:06
ШАЛ ХУДЛАА БАРИМТ ТҮҮХ БАЙНА АГУУ ХҮН ГҮРЭН .ХААНА БАЙНА БАС СТАЛИНЫ ЗХУ БАС МАШ ТОМ ЭЗЭНТ ГҮРЭН БАЙСАН ҮҮНИЙГ БИЧИЖ МЭДЭХГҮЙ БОЛ ЗҮГЭЭР МАЛ АЖ АХУЙ
Зочин
2016/08/19 at 00:02
Сайхан шааж байнадаа
manj
2016/10/01 at 23:53
Сэтгэгдэлmjm
Alex
2017/03/02 at 10:15
Wikipedia gaas medeelel avaad demii bdiin ygaad geheer wikipediagiin medeeleling hen durtai ni orood oorchilchij boldiin. Hamgiin naidvargui source shuu dee. Odoo butsaad naad lik ruugee orood harah ym bol medeelel ni shal oor boltson bgaa. Meddeg meddeggui humuus medeeleliig ni uurchuiluul bdiimshu
ЭНХЖАРГАЛ
2017/03/28 at 03:28
БАЯР ХҮРГЭЕ МАШ ГАЙХАЛТАЙ БАЙЛАА.
NEWS.XOROM.COM МАШ ГОЁ МЭДЭЭЛЭЛ ХИЙДЭГ
ШҮҮ.
Зочин
2017/05/06 at 17:14
Mongol Empire yaagaadch Ottoman empire British Empire iig guitsehgui gazar nutgiin hemjee tiim ch chihal bish
сурагч
2017/09/06 at 22:19
Монголын эзэнт гүрнүүдийг хэлээд өгөөч